Antalya Diplomasi Forumu'nda ASEAN'ın bölgesel ve küresel ilişkileri ele alındı

ANKARA (AA) - Anadolu Ajansının "Global İletişim Ortağı" olarak yer aldığı, Belek Turizm Bölgesi'ndeki NEST Kongre Merkezi'nde gerçekleştirilen Antalya Diplomasi Forumu'nda "ASEAN'ın Bölgesinde ve Ötesinde Gelişen Rolü" başlıklı yüksek seviyeli oturum yapıldı.

Malezya Stratejik ve Uluslararası Araştırmalar Enstitüsü Başkanı M. Faiz Abdullah moderatörlüğündeki panele, Dışişleri Bakan Yardımcısı Büyükelçi Ayşe Berris Ekinci, Malezya Dışişleri Bakan Yardımcısı Datuk Mohamad Alamin, Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Bölge Çalışmaları Enstitüsü Asya Çalışmaları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hatice Çelik konuşmacı olarak katıldı.

Malezya Dışişleri Bakan Yardımcısı Alamin, ADF'ye davet edilmekten onur duyduğunu belirterek, ülkesinin bu yıl başında ASEAN 2025 Dönem Başkanlığını üstlendiğini anımsattı.

Ülkesinin ASEAN dönem başkanlığına Türkiye'nin desteğini anlamlı ve önemli bulduklarını dile getiren Alamin, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın şubatta Kuala Lumpur'a düzenlediği ziyaretin önemini vurguladı.

"ASEAN tek başına var olmaya devam edemez"

Alamin, Asya-Pasifik bölgesinin ciddi değişimler geçirdiğini belirterek, jeopolitik açıdan rekabetin ciddi olduğunu, ekonomik belirsizliklerin bulunduğunu, güvenlik tehditlerinin karmaşıklaştığını söyledi.

Malezya'nın dönem başkanlığı rolünü ciddiye aldığını ifade eden Alamin, "Umuyoruz ki bölgede bir liderlik üstlenebileceğiz ve sıkıntılara rağmen birliğimizi hak ettiği noktaya getirebileceğiz." dedi.

Alamin, "ASEAN'ın tarafsızlığı önemli ve korunması gerekiyor. Bölgede diyalog adına ASEAN ciddi aktör. Majör güçler arası gerginliğin artışı sürecinde ASEAN daha etkin olmakla sorumlu. Bölgesel dirençliliğimizi sürdürmemiz önemli." diye konuştu.

Küresel ticaret içinde "korumacılık eylemlerinin" geliştiğini belirten Alamin, bölgeler arası işbirliği olasılıklarına dikkati çekti. Alamin, "ASEAN tek başına var olmaya devam edemez, mutlaka dışarıdan da işbirliklerine açık olmak zorunda." değerlendirmesinde bulundu.

"Yakın komşu ve ASEAN üyesi" Myanmar

Şubat 2021'de askeri darbe yapılan Myanmar'ın da "yakın komşu ve ASEAN üyesi" olduğunu dile getiren Alamin, Birlik olarak bu ülkede "demokrasiyi ve ekonomik kalkınmayı" desteklediklerini söyledi.

"ASEAN barışın katalizörü olarak tamamlayıcı rol oynuyor." diyen Alamin, Birliğin izlediği vizyoner politikalara değindi. Alamin, "ASEAN'ın 2030 hedefi, dünyadaki 4. büyük ekonomik blok olmak." ifadesini kullandı.

Alamin, bölgede güvenliği etkileyebilecek meselelerle başa çıkmanın yollarını aradıklarını belirterek, bu aşamada Çin ile koordinasyon aradıklarını ve ne tür yaklaşımları kurala bağlayabileceklerini araştırdıklarını dile getirdi.

Birlik, ABD piyasasına "mahkum değil"

ABD Başkanı Donald Trump'ın bu ay açıkladığı "karşılıklı tarifelerin" bölge ülkelerini de etkisi altına aldığını söyleyen Alamin, Birlik olarak yine de sakin kalmakta fayda gördüklerini ifade etti.

Alamin, Birliğe üye ülkelerin bakanlarının Washington yönetimiyle temas halinde olduklarını, ASEAN olarak karşılıklı müzakereler yürütmeyi hedeflediklerini belirtti.

"Trump 2.0 tarifelerinin" Birlik içinde en yüksek oranda Kamboçya'yı etkilediğinin farkında olduklarını dile getiren Alamin, "ASEAN sadece ABD piyasasına mahkum değil, Türkiye, Çin ya da BRICS var. Yatırımlar için dünyada birçok piyasa var. Mutabakatla hareket etmek gerekiyor." diye konuştu.

Türk devletleri arası "organik ilişki" ihtimali

Dışişleri Bakan Yardımcısı Büyükelçi Ayşe Berris Ekinci de Türkiye'nin hedefleri arasında "ASEAN'ın Diyalog Ortağı" olmanın bulunduğuna işaret ederek, bu aşamada afet yönetimi, ara buluculuk ve deniz güvenliği dahil 14 sektörde olası işbirliğine değindi.

Kurumlarıyla ASEAN'ın küresel aktör olarak değerlendirilebileceğini söyleyen Ekinci, "(ASEAN'ın) diyalog partneri olduğumuzda neler yapabileceğimizi siz hayal edin. Türkiye, ASEAN ile kalkınma, güvenlik ve ekonomi alanlarında kilit ilişkiler peşinde. ASEAN bölgenin merkezi noktası haline geliyor." ifadesini kullandı.

Ekinci, ASEAN ile Türk devletleri arası "olumlu ve organik" ilişkiler kurulabileceği ihtimalinin de göz önünde bulundurulacağını belirterek, "bağlantısalllık" yaklaşımı sayesinde iki blok arasında "çarpan etkisi oluşturabilecek" sektörlerde işbirliği geliştirilebileceğini dile getirdi.

AB gibi ASEAN da "başarı" vurgusu

Doç. Dr. Hatice Çelik, Avrupa Birliği (AB) için "başarı modeli" nitelendirmesi yapıldığına dikkati çekerek, "Kurulduğu dönemdeki siyasi çalkantılar göz önüne alındığında ASEAN da büyük bir başarı." dedi.

"Bölgedeki tek gücü tercih etmek tabii ki ASEAN için başka avantajlar oluşturabilirdi ancak ASEAN çok taraflı olmayı tercih ediyor." diye konuşan Çelik, Birliğin bölge içinde, bölgeler arasında ve bölgeyi aşan olmak üzere üç farklı düzeyde ilişkiler aradığını belirtti.

Her bölgenin kendi içinde "birbirine benzersiz tarihi ve jeopolitik koşullara" sahip olduğunu ifade eden Çelik, Birliğin sadece bölgesel değil, küresel aktörlerle ilişki hedeflediğini söyledi.

Bölge, "Trump 2.0 tarifeleri" gibi ciddi meselelerle yüz yüze

Faiz Abdullah da moderatörlüğünü yapmaktan büyük onur duyduğunu belirttiği panelde, uzman konuklarla ASEAN'ın bölgesel ve küresel ilişkileri ile mevcut jeopolitik sorunlar karşısında izlediği politika ve vizyonları ele aldıklarını ifade etti.

Abdullah, ASEAN'ın tedarik zinciri, iklim değişikliği, yapay zekanın gelişimi ve "Trump 2.0 tarifeleri" gibi ciddi meselelerle karşı karşıya olduğunu dile getirdi.

Bölgesel barış ve istikrarın anahtar rolünün "diyalog ve işbirliğinden" geçtiğini kaydeden Abdullah, çoklu aktörlerin bir araya getirilmesinin önemini vurguladı.

Muhabir: Ahmet Furkan Mercan