İSTANBUL (AA) - Türkiye'de 1991'de faaliyete başlayan tasarruf finansman sistemi, zaman içerisinde önemli bir gelişim ve dönüşüm süreci geçirdi. Faizsiz finansmana öncelik veren tüketiciler tarafından ilgi gören sistem, dayanışma esasına dayanarak belirli gruplar oluşturulması ve her ay toplanan tasarruflarla bir üyenin finansmana erişiminin sağlanması esasına göre işliyor.
İlk faaliyetlerin başladığı dönemden bu yana sektördeki şirket sayısı 6'ya ulaşan ve 2022'de regülasyon kapsamına alınan sektör, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) denetimine tabi hale geldi. Yükselen faizlerin de etkisiyle büyümesini sürdüren sektör, finansmana erişimin zorlaşması nedeniyle daha fazla ilgi görmeye başladı.
2022'de 14,3 milyar lira, 2023'te 29 milyar lira aktif büyüklüğe sahip olan sektör, 2024'te büyük bir sıçrama yaparak 92 milyar liraya ulaştı. Kısa sürede kaydedilen bu büyüme, tasarruf finansman sistemine yönelik ilginin hızla arttığını ortaya koydu.
"Müşteri sayısında yüzde 45'lik artış"Fuzul Tasarruf Finansman AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Eyüp Akbal, tasarruf finansman sektörünü AA muhabirine değerlendirdi.
Geçen yıl ekonomik konjonktürün tasarruf finansmanın büyümesinde itici güç olduğuna işaret eden Akbal, ekonomide sıkı para politikalarının devreye alınması ve krediye erişimin zor olmasının, tüketiciyi tasarruf finansman sektörüne yönelttiğini belirtti.
Geleneksel finans araçları içinde uygulanan yüksek faiz oranları ve artan kredi maliyetlerinin finansa erişimin sınırlanmasına yol açtığını anlatan Akbal, şunları kaydetti:
"Dolayısıyla krediye ulaşamayan, faiz yüküne katlanmak istemeyen ve uygun maliyetle finansman sağlamak isteyen insanlar tasarruf finansman sistemine yöneldi. Sistemimizin de faizsiz olması ve maliyet avantajı sunması, tercih edilirliğimizi artırdı ve kişiler, ev, araç ya da iş yeri sahibi olmak istediklerinde tasarruf finansman şirketlerinin kapısını çaldı. Bu tablo neticesinde 2024'te bir önceki seneye oranla sistemdeki müşteri sayısında yüzde 45'lik bir artış yaşandı. Bu da demek oluyor ki tasarruf finansman sistemini tercih eden kişi sayısı 550 bine yaklaştı. Aynı dönemde sözleşme tutarında yüzde 205, aktif büyüklükte ise yüzde 216 artış oldu. Böylelikle sektördeki sözleşme tutarı 500 milyara yaklaşırken aktif büyüklük de 90 milyarı aştı. Ekonomik konjonktürün de tasarruf finansmanın büyümesinde itici güç olduğunu söylemek mümkün."
Akbal, 2022'de sektörde faaliyet gösteren şirketlerin BDDK lisansını aldıklarını hatırlatarak, bu durumun kamuoyu nezdinde sektöre olan güveni perçinlediğini ve tasarruf finansmanının hem bilinirliğini hem de tercih edilirliğini artırdığını aktardı.
Tasarruf finansman sektöründeki büyümenin başlıca nedenlerini, geleneksel finans araçlarındaki yüksek kredi maliyetleri ve finansa erişimin sınırlı hale gelmesi olduğunu belirten Akbal, "Konjonktür, sektörümüzün büyümesini hızlandırdı. Ancak ekonomideki normalleşme ile birlikte bizler de normal oranlarımıza ulaşacağız. Amacımız ülkemizde tasarrufların artırılması ve alternatif finansman modelinin büyütülmesidir. Dolayısıyla yeni dönemde ürün çeşitliğinin sağlanması, tasarruf finansman sektörünün avantajını korumasını sağlayabilir." değerlendirmelerinde bulundu.
Aktif müşteri sayısı 2023'te 370 bin iken 2024'te 533 bini geçtiEminevim Satış ve Pazarlamadan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Nuh Suat Karataş da tasarruf finansman sektöründe aktif sözleşme tutarının 2023'te 162,8 milyar lirayken 2024 sonu itibarıyla 497,5 milyar liraya ulaştığına dikkati çekti.
Sektördeki müşteri sayısında önemli bir artış yaşandığını dile getiren Karataş, 2023'te 370 bin olan aktif müşteri sayısının, 2024 sonunda 533 bini geçtiğini, talepteki bu yükselişin 2025'te de devam etmesini öngördüklerini belirtti.
Karataş, 2024 sonu itibarıyla toplam aktif büyüklüğü 92 milyar lira seviyesinde olan sektörde Eminevim olarak 47,7 milyar lira aktif büyüklükle pazarın yüzde 50'sinden fazlasını yönettiklerinin altını çizdi.
Yaşanan yukarı yönlü ivme ile 2025 sonunda tasarruf finansman sektörünün aktif büyüklüğünün 215 milyar liraya ulaşmasını beklediklerini vurgulayan Karataş, "Mevcut büyüme hızı, tasarrufa dayalı finansman modelinin ev, araç ve iş yeri sahibi olmak isteyenler için giderek daha cazip bir alternatif haline geldiğini gösteriyor." şeklinde konuştu.
"Tamamen faizsiz olması ve esnek bir sistem"Karataş, tasarruf finansman modelinin, faizsiz bir sistem olması nedeniyle özellikle son yıllarda konvansiyonel bankacılığa güçlü bir alternatif olarak öne çıktığına değinerek, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Tasarruf finansmanı, 35 yıllık geçmişi boyunca ağırlıklı olarak bankacılık sistemine erişimi mümkün olmayan veya kısıtlı olan kişiler tarafından tercih edildi. Bu model, dayanışma ve kolektif tasarruf anlayışıyla şekillendi. Ayrıca tamamen faizsiz olması ve esnek bir sistem sunması, en önemli tercih nedenlerindendir. Katılımcılar, ödeme güçlerine uygun bir plan oluştururken yalnızca aldıkları finansman tutarı kadar geri ödeme yaparlar. Öte yandan özellikle son 2-3 yıldır konut veya taşıt kredisine kolayca erişebilen ancak yüksek faiz oranları, geleneksel kredi sistemindeki erişim zorlukları ve kredi limiti kısıtlamaları nedeniyle artık krediye eskisi kadar rahat ulaşamayan kişilerin de tasarruf finansmanına yöneldiğini gözlemliyoruz. Bu eğilim, sektördeki büyüme rakamlarıyla da doğrulanıyor."
"300 aya kadar taksit imkanı"Karataş, sistemdeki ürün çeşitliliğinin artırılmasına yönelik beklentilerini de dile getirerek, yeni ürünler eklenmesinin daha geniş kitlelere ulaşılabilmesini ve ülke ekonomisine katkı sunulmasını sağlayacağını belirtti.
Tasarruf finansman modellerinde, 300 aya kadar taksit imkanı sunduklarını aktaran Karataş, katılımcılarının yüzde 52,5'inin araç, yüzde 47,5'inin ise konut finansmanını tercih ettiğini söyledi.
Karataş, tasarruf finansman sektörüne olan ilginin artarak devam edeceğini öngördüklerinin ve 2025 sonunda sektörün toplam aktif büyüklüğünün 215 milyar lirayı aşmasını beklediklerinin altını çizdi.
Muhabir: Muhammet Fatih Kabasakal,Enes Ege